Tijdens de herfstvakantie hebben 32 jongeren van 6 tot 15 jaar deelgenomen aan 'Jong.Wild.Kunst, een initiatief van MoMeNT. Onder hen ook 5 jongeren uit de wijk Paspoel Anders.
Deze residentiële kunstenweek ging door in herberg Het Klokhuis in Gors-Op-Leeuw van maandag 30 oktober tot en met vrijdag 03 november. De jongeren bleven er overnachten.
Ze maakten elke dag kennis met een ander kunstdiscipline. Zaag! Lijm! Bekleed! Ontwerp! Herdifinieer! o.l.v. professionals.
Deze namiddag was er een presentatiemoment in de foyer van cc De Velinx.
Er werkt gewerkt met hout
met karton
met glas; hier leerden ze ook zandstralen
en schilderkunst
Bilzenaar Xavier Lenaers werkt aan een rond suisses. De deadline van het project is zondag 14 september 2025.
"De Suisses zijn een stuk levend immaterieel erfgoed dat dreigt helemaal verloren te gaan. Ze maken deel uit van de kerkgeschiedenis. Dat ze een bijna uitstervend ras zijn, blijkt uit de cijfers. We kunnen het aantal kerkbaljuws zoals Suisses in de volksmond worden genoemd op de vingers van een hand tellen. In héél Vlaanderen en bij uitbreiding héél het land zijn er vandaag nog slechts vijf actief. Twee onder hen vervullen de functie in Limburg: in Hasselt en in Tongeren.
In de eerste stad van het land kruipt Tony Achtergael al 41 jaar in de huid en de kleren van de 'Pikman' zoals een Suisse in Tongeren en omgeving genoemd wordt .
Tony is dé geknipte figuur om Pikman te zijn. Hij is integer, dwingt respect af en heeft gezag. Hij probeert de orde in de basiliek, zijn werkterrein, zo goed en zo kwaad mogelijk te handhaven. Tony is een kleurrijke Pikman en een volksfiguur die naast het handhaven van de orde ook en vooral vandaag eerder een ceremoniële functie bekleedt", weet Xavier die 4 initiatieven voorziet:
Een boek over de Suisses.
"Hierin geven we een evolutie door de eeuwen heen van het kerkelijk ambt. Vanaf de middeleeuwen, het Ancien Regime en de moderne tijden manifesteren de Suisses zich onder een andere naam terwijl ze veelal dezelfde taken uitvoeren: de rust, de orde en de stilte bewaren in de kerken. Eerst was er de bastionarius of roededrager. Roede staat hier voor een staf, meestal een bol met een kwast. Verder is er sprake van een bedel, pedel of een bedeau. Daarnaast was er de ostionarius, de deurwachter of de deurbewaarder. Hij houdt de wacht bij de kerkdeur. In de vroegere kerken werd de orde bewaard door honden (hont) slagers. Pas in de 19 de eeuw werd de term van Suisse gebezigd en raakte ingeburgerd. Hierbij verwijst de naam naar de Zwitserse Garde, het leger van de paus dat uitsluitend bestaat uit Zwitsers. De militaire uitrusting van de Zwitserse Garden vinden we deels terug in het kostuum van de Suisses.
Drie exposities waarin de Suisses centraal staan.
Vooreerst houden we een tentoonstelling die doorgaat in de basiliek van Tongeren, onder de kerktoren. De expo bevat niet enkel een klassieke opstelling met enkele kostuums en de erbij horende attributen van de Suisses. Ook gaan we interactief. Zo vertellen we in woord en in beeld verhalen en anekdotes van Suisses. De expo in de basiliek zal een maand lopen en gratis toegankelijk zijn voor het publiek.
Daarnaast zorgen we voor kleinere maar mobiele exposities met telkens een andere doelgroep voor ogen. Na overleg met de drie woon- en zorgcentra die Tongeren telt, proberen we de bewoners te bereiken met een eerder compacte tentoonstelling. Voor de jeugd is er in de stadsbibliotheek een kleine tentoonstelling voor alle vijfde en zesde leerjaren van de lagere scholen. De kinderen krijgen opdrachten die ze met behulp van een Ipad gaan uitvoeren. De leerlingen die in hun klas het best scoren krijgen een kleine attentie. Hierbij denken we aan een beeldje (eventueel 3D-geprint) van de Pikman van Tongeren.
Kermisprocessie
Zondag 14 september 2025 trekt zoals elk jaar tijdens de septemberkermis in de stad een processie door de straten van Tongeren. Die dag is het ook Open Monumentendag. De processie in 2025 krijgt een extra cachet en uitstraling met deelname van de vijf nog actieve Suisses in Vlaanderen. Ze stappen mee in volledige outfit . De processie wordt ingeleid door de schutterij Sint-Martinus uit ‘s Gravenvoeren in Voeren. Die heeft een link met de Zwitserse Wacht. De kostuums van de schutters gelijken op die van de gardisten van het Vaticaans leger. en het pak van de commandant is exact hetzelfde als dat van de commandant van de Zwitserse Garde.
Zwitserse Garde
De naam Suisse verwijst zoals hierboven al gezegd naar de Zwitserse soldaten in het Vaticaan. Niet enkel door de kledij maar vooral door de militair uitziende uitrusting: de hellebaard, de sabel en de omgekeerde Napoleonhoed. Een geüniformeerde Zwitserse Garde naar Tongeren halen, is helaas niet mogelijk, zo blijkt. Ze mogen hun uniform niet buiten het Vaticaan dragen. Wel mogen gardisten die 5 jaar of meer in dienst waren of het nog zijn hun kostuums houden. Een kostuum van een garde stellen we tentoon.
Partners
Vooreerst het stadsbestuur dat mede zijn schouders onder het project zet. Ze geeft financiële, logistieke en communicatieve ondersteuning.
Veder mogen we rekenen op de steun van het kerkbestuur dat de basiliek openstelt voor de tentoonstelling. Ook de vrienden van de kerststal doen mee.
Het boek zal uitgegeven worden door het Koninklijk Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap van Tongeren.
Oproep
Xavier doet een oproep aan Tongenaren en anderen die beschikken over foto’s van Suisses en filmpjes waarin ze een rol spelen. Ook zoeken we naar anekdotes en verhalen van Suisses die jullie zelf meegemaakt hebben of hebben horen vertellen. Jullie mogen de beelden en verhalen per mail naar de beeldbank van het stadsarchief van sturen: stadsarchief@stadtongeren.be of naar xavier.hln@compaqnet.be .
Xavier Lenaers (gsm 0475 807857)
mailadres: xavier.hln@compaqnet.be of naar xlenaers@gmail.com
Vanavond is in de feestzaal van het stadhuis het boek over architect Mathieu Christiaens (1865-1934) voorgesteld. Dat gebeurde in aanwezigheid van een aantal van zijn afstammelingen.
Stadsarchivaris Steven Vandewal zorgde voor de verwelkoming. Hij dankte de medewerkers voor hun begeleiding van de vrijwilligers
Erfgoedschepen Gerard Stassen: "Architect Mathieu Christiaens was een geboren en getogen Tongenaar. die woonde en werkte in de Hemelingenstraat. Als actief lid van katholieke verenigingen was hij ook een bekend figuur. Als architect was hij vooral actief van 1890 tot de jaren 1930. Als strenge katholiek bouwde en restaureerde hij vaak in opdracht van de kerk en meestal in neogotische stijl. Zo werkte hij mee aan de restauratie van de basiliek. In 1898 ontwierp hij het O.-L.-Vrouwecollege. Door de grote bevolkingstoename moesten dorpsscholen worden uitgebreid: o.a. in Mal, Koninksem, Neerrepen, Overrepen, Piringen en Sluizen. Daarnaast ontwierp hij ook herenhuizen op de Wallen. Dankzij de overdracht van zijn archief (in 2007) vinden we heel wat informatie terug. In het boek worden meer dan 200 van zijn gebouwen beschreven".
De schepen blikte ook vooruit naar volgend jaar. Dan zal het stadsarchief 5 workshops organiseren waarin je kan kennismaken met het archief en de bewaarde documenten.
Auteur Ruth Goddefroy (stadsarchief): "Deze catalogus bevat meer dan 200 projecten van de architect. In het archief zijn 150 plannen bewaard. Per project zie je een fiche met de ligging, de periode, een foto, de plannen en een korte bouwgeschiedenis. Van de basiliek zijn er 238 plannen bewaard. Het boek is opgedeeld in 3 groepen: kerken, openbare gebouwen en particuliere projecten. Ze zijn alfabetisch op gemeente gerangschikt. Hij is verantwoordelijk voor 59 kerken in Limburg. In Tongeren zorgde hij voor de restauratie van de basiliek en de verbouwing van de Sint-Janskerk (in 1888, op 23-jarige leeftijd!). Daarnaast (ver)bouwde hij ook 22 pastorijen in de dorpen rond Tongeren en de uitbreiding van gemeentescholen. In die periode was er nog een aparte ingang en een aparte speelplaats voor meisjes en jongens. Hij bouwde ook heel wat particuliere projecten. Die zijn helaas moeilijk te traceren, omdat er geen officiële registratie is. We hebben er 58 gevonden, vooral in het centrum van Tongeren. Hierover werd in september een wandeling uitgestippeld n.a.v. Open Monumentendag".
Achterkleinzoon Luc Christiaens bezorgde in 2007 het archief aan het stadsarchief: "Die van Christaiens zijn verzamelaars! Bij de verhuis van de Hemelingenstraat naar de Pliniuswal is er helaas veel opgeruimd. Zo zijn er 120 dossiers in de container beland, samen goed voor 1.000 kg, gelukkig niet die van de kerken. De stukken zijn indertijd bezorgd aan zijn zoon Jean, mijn overgrootvader. Die heeft zijn archief doorgegeven aan nonkel Henri en toen die naar Luik verhuisde, is het thuis op de zolder beland. Onze kinderen werden groter en wilden de zolder inpalmen als kamer en dan heb ik besloten van de collectie in het stadsarchief te deponeren. Daar hebben ze de 1.500 plannen gedigitaliseerd. Mathieu werkte dag en nacht: overdag aan plannen en 's nachts aan zijn nageslacht dat 14 kinderen telt".
Er waren 3 kleinkinderen present in het stadhuis
De groep afstammelingen van Mathieu
Jessika Timmermans (44) uit Tongeren is de weekwinnaar dankzij haar geregistreerde Ambi.pas. Dat levert haar 2.500 punten, goed voor 250 euro op. De uitreiking vond plaats bij Darts Company (Maastrichterstraat). Jessika is vroeger wielrenster en crosser geweest bij de Elite. Ze werd hiervoor gekroond tot 'Sportfiguur'.
"Mijne man Kurt heeft hier een automatisch scorebord gekocht met mijne Ambi.pas. Wij doen al onze aankopen in Tongeren", vertelde Jessika.
Vandaag was een 'verwendag' bij Sibbo. ‘s Middags genoten 30 personen van een feestmaal met o.a. kalkoen, witloof, peertjes en chocomousse in ‘Bistro Sibbo’. De kerstman had voor iedereen een presentje bij.
De directeur zorgde voor de wijn
Namiddag kwamen 16 personen langs in kapsalon ‘Si-Beau’. “De leerlingen van de 2e en 4e
afdeling ‘Haarverzorging’ verwennen de klanten vandaag niet enkel met een hoofdwassing en brushing. Ze zorgen ook nog voor een relaxerende massage van het hoofd en de handen via o.a. een paraffinebad”, vertelde leerkracht Cochet.
Rolande Van Heers nam na 30 jaar afscheid als voorzitster van de Cultuurraad.
Marijke Cloes (Global Art) werd gisteravond aangesteld als nieuwe voorzitter van de Cultuurraad.
Vandaag staan de vrijwilligers van De Nieuwe Volksbond weer met een kraampje op de markt voor hun actie 'Sop op de mèrt'.
Ze bieden tomatensoep en warme choco aan in ruil voor een vrije gift.
"We doen mee met 'De Warmste Week'. Samen met De Schakelaar en de Jeugddienst hebben we een project ingediend om vrijetijdacties aan te bieden voor kansarme gezinnen. Zoals een uitstap naar een dierentuin, naar de zee, naar een bowlingclub,..., want vrije tijd is voor iedereen belangrijk", vertelde Jada Budeners
Zondag presenteert Cantemus een kerstconcert om 15 u in de kerk van St. Jan.
Er worden geen kaarten op voorhand verkocht.
Het is een gratis concert, maar een vrije bijdrage is zeer welkom.
Vanavond werd tijdens de commissie uitleg gegeven over de vereffening van het Autonoom Gemeente Bedrijf (AGB)
AGB Stadsontwikkeling Tongeren werd begin 2000 opgericht om de stad op economisch, sociaal en toeristisch vlak verder te ontwikkelen. door het verwerven van onroerende goederen en het beheer van het patrimonium. De eerste tien jaar diende het AGB quasi uitsluitend las een instrument tot oprichting, financiering en uitoefening van het aandeelhouderschap in de NV Plinius namens de stad. In 2011 kwam daar verandering in en werden de activa en passiva van de patrimoniumregie van de stad ingebracht in het AGB, waardoor het uitgroeide tot een volwaardig stedelijk vastgoedbedrijf.
Deze namiddag is er een kerstmarkt in DC De Piepel.
Er zijn 6 standhouders: naast gebruikers en vrijwilligers zijn er ook enkele 'buitenstaanders' present:
Nederheem
Paspoel Anders: De bewoners hebben o.a. lapjesdekens gemaakt in kader van 'De Warmste Week'. De opbrengst is dit jaar bestemd voor de zorgboederij Sint-Jansberg in Maaseik. Daar verblijft Kyrian, een jongen die op de Paspoel woont.
D' Aa Piepele zorgen voor de muzikale omlijsting. Hun koor is uitgebreid!
"Het is een drukke dag vandaag in De Piepel: deze middag hadden we 80 eters voor 'Samen tafelen'. Daarna moesten we alles opruimen en klaarzetten voor de kerstmarkt. De opkomst is overweldigend en dat zonder reclame te maken", wist Brecht
